زرشک گیاهی بومی می باشد که در کشور های بسیاری یافت می شود . زرشک ها انواع مختلفی دارند که زرشک دانه اناری و زرشک پفکی از جمله زرشک های متداول در ایران می باشد که در این بحث می خواهیم تفاوت این دو را با هم مقایسه کنیم . اما لازم به ذکر است که هر دو آن ها ، زرشک می باشند و کاربرد غذایی دارند و تفاوت آن ها در نحوه ی کاشت آن ها نمی باشد بلکه فقط مربوط به چینش و نحوه خشک شدنشان می باشد .
زرشک چیست ؟
درختچه زرشک دارای خارهای زیادی می باشد و میوه زرشک به صورت خوشه ای بر روی آن رشد می کند . زرشک میوه ای ترش مزه می باشد که بیشتر در خراسان جنوبی تولید می شود . زرشک ، جایگاه ویژه ای در سفره ی ایرانی ها دارد و علاوه بر خواص بی نظیری که دارد به عنوان طعم دهنده یا تزئین غذا ها به کار برده می شود .
جمع آوری محصولات حاصل از آن بسیار سخت و زمان بر می باشد و به همین دلیل گاها به صورت شاخه ای چیده می شوند و گاهی نیز به صورت ضربه ای محصولات جمع آوری می شوند . منظور از روش ضربه ای جمع آوری زرشک ، ضربه زدن به شاخه ها می باشد که در این صورت پارچه ای بر زیر درخت پهن می شود و ضربه زدن موجب ریخته شدن آن ها بر روی پارچه می شود . در این روش میوه ها آسیب می بینند و با پهن شدن در نور آفتاب خشک می شوند .
نحوه تولید زرشک دانه اناری
زرشک دانه اناری در همان اوایل فصل با شاخه یا بدون آن بر داشت می شوند . اما متداول ترین روش چینش زرشک دانه اناری معمولا به صورت ضربه ای می باشد که بعد از ضربه زدن میوه ها جمع می شوند . این زرشک ها برای خشک شدن در زمین جلوی نور آفتاب در سطح صاف پخش می شوند تا با تبخیر رطوبت آن به وسیله ی گرما ، خشک شوند .
بعد از خشک شدن زرشک ها ، به وسیله ی روش های دمیدن و یا قرار دادن در مقابل باد طبیعی و مصنوعی ، خرده های خوشه ها از زرشک ها جدا می شوند ، سپس در دستگاه سورت ریخته می شوند . دستگاه سورت وظیفه ی جدا سازی تیغ و خار و سنگ و شن و … را از زرشک ها بر عهده دارد . بعد از پاک سازی میوه ها از اضافات ، محصول آماده برای مصرف می شود و به بازار عرضه می گردد .
فرایند تولید زرشک پفکی
زرشک پفکی روش چینش و خشک شدن متفاوتی دارد ، به گونه ای که میوه ها در آن ها به صورت شاخه ای از درختچه جدا می شوند و بعد از چینش برای خشک شدن به اتاق های بزرگ انتقال می یابند و همانند انگور آویزان می شوند . زرشک پفکی برای خشک شدن همانند زرشک دانه اناری در مقابل آفتاب پهن نمی شوند و در سایه قرار می گیرند .
با قرار گرفتن آن ها در دمای خنک که نزدیک به دمای محیط می باشد به تدریج خشک می شوند . بعد از خشک شدن میوه باد می کنند و به همین دلیل پفکی نامیده می شوند . سپس آن ها را پایین آورده و شاخه و چوب و سنگ و اضافات از آن ها جدا سازی می شود و در نهایت آماده مصرف و عرضه به بازار می شوند .
این زرشک ها به دلیل اینکه پروسه ی خشک شدن طولانی تری دارند دو الی چهار ماه دیر تر از زرشک دانه اناری وارد بازار می شوند و مرغوب ترین و با کیفیت ترین نوع زرشک به شمار می روند و ظاهر زیبا تری دارند و به همین دلیل به کشور های مختلف صادر می شوند و رونق خوبی دارند.
تفاوت زرشک پفکی با زرشک دانه اناری
زرشک پفکی با زرشک دانه اناری تفاوت بسیار زیادی دارد که در زیر به آن ها اشاره می نماییم :
- زرشک دانه اناری به دلیل چینش ضربه ای آسیب دیده اند در حالی که زرشک پفکی سالم و بدون آسیب می باشد .
- زرشک پفکی در سایه خشک می شود ، در حالی که زرشک دانه اناری در مقابل نور آفتاب خشک می شوند .
- زمان خشک شدن زرشک پفکی بسیار بیشتر از زرشک دانه اناری می باشد و نوع دانه اناری در حدود 20 روز آماده می شوند در حالی که نوع پفکی به 6 ماه زمان برای خشک شدن نیاز دارند .
- زرشک پفکی با کیفیت تر و مرغوبتر از زرشک دانه اناری می باشد .
- رنگ زرشک پفکی بسیار پر رنگ تر و بهتر از نوع دانه اناری می باشد .
- قیمت زرشک پفکی به دلیل کیفیت بالا و مدت زمان زیاد برای آماده سازی آن بیشتر از زرشک دانه اناری می باشد.
نحوه ی تشخیص انواع زرشک از هم
زرشک در ایران در انواع زرشک پفکی و زرشک کوهی و زرشک دانه اناری وجود دارد که هر کدام از آن ها نیز دارای کیفیت و قیمت های متفاوتی می باشند . به طور کلی حضور سود جویان در بازارهای خرید و فروش و عرضه محصولات همیشه وجود دارد و از آن جایی که اکثر مصرف کنندگان قادر به تشخیص انواع زرشک از هم نمی باشند و فقط به دنبال خرید محصول خوب می باشند ، این سود جویان با وارد کردن محصولات تقلبی و یا بی کیفیت که با افزودنی ها و مواد غیر مجاز خوش آب و رنگ می شوند و عرضه آن به بازار به جای محصولات با کیفیت ، سود خوبی به جیب می زنند و در نهایت موجب آسیب به جان و مال افراد می شوند و سلامتی آن ها را به خطر می اندازند .
اما راهکار برای انتخاب درست چیست ؟ زمانی که ما از جنس محصولات سر در نمی آوریم بهتر است که برای تهیه آن ها ابتدا تحقیق نماییم و محل مناسبی پیدا کنیم که مطمئن و معتبر باشد و محصول درست در اختیار مشتری قرار دهد ، همچنین می توان با مطالعه ی ویژگی های انواع زرشک تا حدودی اطلاعات در این زمینه کسب نمود و خرید مطمئنی داشت .
